تحول در صنعت خرده فروشی با مدل داده جهانی GS1

محسن افضلی– تابستان 1401
چکیده
استانداردها و خدمات GS1¹ امکان شناسایی مطمئن، کامل و دقیق محصول و همچنین به‌اشتراک‌گذاری داده‌ها را فراهم می‌کند. داده‌های بهتر به معنای ارائه خدمات بهتر در کسب‌وکارهای آنلاین و فروشگاه است. بارکد GS1 که در همه‌جا وجود دارد، پایه و اساس قابل‌اعتماد خرده‌فروشان و برندها است و به کسب‌وکارهای بزرگ و کوچک کمک می‌کند تا محصولات خود را به طور منحصربه‌فرد شناسایی کنند. در این مقاله به چگونگی ایجاد تحول در صنعت خرده فروشی با استفاده از مدل داده جهانی GS1 می‌پردازیم.

1- شناسایی محصول (بارکدهای GS1)
بارکدها نمادهایی هستند که می‌توان آن‌ها را به‌صورت الکترونیکی با استفاده از لیزر یا فناوری مبتنی بر تصویر اسکن کرد. بارکدها برای رمزگذاری اطلاعاتی مانند شناسه‌های کلیدی (محصول، محموله، مکان، و غیره) و ویژگی‌های کلیدی (شماره سریال، شماره دسته/تاریخ، تاریخ و غیره) مورداستفاده قرار می‌گیرند.
بارکدها نقشی کلیدی در زنجیره‌تأمین ایفا می‌کنند و به طرف‌های درگیر در یک زنجیره‌تأمین مانند خرده‌فروشان، تولیدکنندگان، ارائه‌دهندگان حمل‌ونقل و بیمارستان‌ها این امکان را می‌دهند تا محصولات را در طول زنجیره‌تأمین شناسایی و ردیابی کنند و این اطمینان را می‌دهند که بارکدها و شماره‌های منحصربه‌فرد محصولات توسط خرده‌فروشان و توزیع‌کنندگان بزرگ در سراسر جهان پذیرفته شوند.

1-1- GS1 از چندین نوع بارکد برای برآوردن نیازهای مختلف تجاری استفاده می کند

• بارکدهای خطی

بارکدهای خطی معمولاً در کالاهای مصرفی یافت می‌شود که از یک سری خطوط و فضاهای با عرض متغیر برای رمزگذاری داده‌ها از جمله بارکد GTIN² برای شناسایی محصول استفاده می‌کنند.

بارکدهای ⁴EAN/UPC³ که فوراً قابل تشخیص هستند، تقریباً روی هر محصول مصرفی در جهان چاپ می‌شوند. این نوع از بارکدهای GS1 جزء قدیمی‌ترین و پرکاربردترین بارکدهایی هستند که دنیای خرده‌فروشی را متحول کرده‌اند.

بارکدهای DataBar اغلب برای برچسب زدن غذاهای تازه مورداستفاده قرار می‌گیرند. این بارکدها می‌توانند اطلاعاتی مانند: تاریخ انقضا یک کالا را به‌اضافه سایر ویژگی‌های مورداستفاده در محل فروش مانند: وزن کالا در خود جای دهند. بارکدهای DataBar اغلب در خرده‌فروشی استفاده می‌شوند و توسط اسکنرهای لیزری قابل خواندن هستند.

بارکدهای GS1-128 و ITF-14 از نوع بارکدهای یک‌بعدی همه‌کاره هستند که امکان ردیابی اقلام از طریق زنجیره‌تأمین جهانی را فراهم می‌کنند. بارکد GS1-128 می‌تواند هر یک از کلیدهای شناسه GS1، به‌علاوه اطلاعاتی مانند شماره سریال، تاریخ انقضا و موارد دیگر را در خود داشته باشد. بارکد ITF-14 فقط می‌تواند شماره کالای تجارت جهانی (GTIN) را در خود جای دهد و برای چاپ بر روی محصولات با طرح راه‌راه مناسب است.

2-1- بارکدهای دوبعدی
بارکدهای دوبعدی از الگوهای مربع، شش‌ضلعی، نقطه و اشکال دیگر برای رمزگذاری داده‌ها استفاده می‌کنند. ازآنجایی‌که داده‌ها در یک الگوی دوبعدی کدگذاری می‌شوند، بارکدهای دوبعدی می‌توانند داده‌های بیشتری نسبت به بارکدهای یک‌بعدی در خود نگه دارند درحالی‌که از نظر فیزیکی کوچک‌تر به نظر می‌رسند.

3-1- بارکد دوبعدی آینده شناسایی محصول در صنعت خرده‌فروشی
برای شناسایی بهتر محصولات در فضای تجارت دیجیتال و تجارت فیزیکی، صنعت خرده‌فروشی یکی از بزرگ‌ترین تغییرات را از زمان معرفی اولیه بارکد آغاز کرده و آن استفاده و پذیرش بارکدهای دوبعدی است. برای مثال، بارکدهای دوبعدی، مانند کدهای QR، می‌توانند داده‌های بیشتری نسبت به بارکد خطی EAN/UPC فعلی داشته باشند (مانند GTIN، تاریخ انقضا، شماره مجموعه یا شماره سریال و همچنین پیوندهای اینترنتی به مواد تشکیل‌دهنده، عکس‌ها و ویدئوهای محصول و غیره) در خود جای دهند. پیش‌بینی می‌شود که بیش از 50 درصد از خرده‌فروشان جهانی تا سال 2023 قابلیت اسکن بارکدهای دوبعدی را خواهد داشت. علاوه بر این هر دوربین گوشی هوشمند قادر است برخی از کدهای دوبعدی را فوراً بخواند.
2- سرویس صحه‌گذاری استاندارد GS1 (Verified by GS1)
ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که داده‌ها به کسب‌وکار کمک می‌کنند. وب‌سایت‌های تجارت الکترونیک میلیون‌ها محصول را به مصرف‌کنندگان ارائه می‌کنند و میلیاردها بارکد هر روز در فروشگاه‌های فیزیکی اسکن می‌شوند. متأسفانه، خرده‌فروشان و بازارها نمی‌توانند با اطمینان محصولاتی را که می‌فروشند با استفاده از یک منبع واحد از اطلاعات و مورد اعتماد، تأیید کنند. با استفاده از سرویس صحه‌گذاری استاندارد GS1 می‌توان به این سؤال پاسخ داد: “آیا این همان محصولی است که من فکر می‌کنم؟”

3- سرویس صحه‌گذاری استاندارد GS1
یک راه‌حل جهانی برای حل چالش کیفیت اطلاعات محصولات است که صاحبان برند و گیرندگان داده را قادر می‌سازد تا هویت یک محصول را با پرس‌وجو در پلتفرم GS1 Registry (بانک اطلاعاتی GS1) تأیید کنند و این امکان را برای صاحبان برند فراهم می‌کند تا داده‌های مربوط به محصولات خود را به اشتراک بگذارند تا خرده‌فروشان بتوانند هویت محصولاتی را که می‌فروشند تأیید کنند. تأیید شماره کالای تجاری جهانی (GTIN) برای هر محصول در پلتفرم GS1 Registry می‌تواند اعتماد به اطلاعات محصول را برای صاحبان برند، گیرندگان اطلاعات محصول و در نهایت مصرف‌کنندگان تقویت کند.
با ثبت یک کد شناسایی GTIN که حاوی مجموعه‌ای از اطلاعات اولیه محصول است، صاحبان برند برای هر یک از محصولات خود یک هویت شناسایی ایجاد می‌کنند. خرده‌فروش‌ها و بازارها می‌توانند از این اطلاعات برای تأیید هویت یک محصول و دسترسی سریع‌تر و ساده‌تر به داده‌های محصول باکیفیت بالا و ثابت استفاده کنند. با سرویس صحه‌گذاری استاندارد GS1، هر عضو GS1 می‌تواند به داده‌های اصلی محصول برند دسترسی داشته باشد و پایه‌ای را که برای ارائه اطلاعات قابل‌اعتماد به مصرف‌کنندگانش نیاز دارد، دریافت نماید و با بهره‌گیری از این سیستم شرکت‌ها در سراسر اکوسیستم بازرگانی از دسترسی به داده‌های دقیق و ثابت محصول یکپارچه و کارآمدتر نفع خواهند برد. جهت بهره‌مندی از سرویس مذکور، در مرحله اول صاحبان برند (ارائه‌دهندگان داده) باید ویژگی‌های محصول (7 ویژگی اصلی شامل: نام تجاری، توضیحات محصول، نشانی اینترنتی تصویر محصول، کد طبقه‌بندی جهانی محصول، محتوای خالص، واحد اندازه‌گیری و کشور تولیدکننده) جهت بارگذاری بر روی پلتفرم GS1 Regisrey را ارائه نمایند.
در مرحله بعد دریافت‌کنندگان داده (خرده‌فروشان، بازارها، ارائه‌دهندگان راه‌حل، مجموعه‌داده‌ها و غیره) شروع به بازیابی داده‌ها و تأیید هویت محصولات می‌کنند. تمامی اعضای یک زنجیره‌تأمین می‌توانند از طریق نمایندگی‌های سازمان جهانی GS1 به پلتفرم GS1 Regisrey دسترسی پیدا نموده و نسبت به اخذ تأییدیه اصالت کدهای GTIN اقدام نمایند. همچنین اشخاص حقوقی و حقیقی می‌توانند نسب به دریافت اطلاعات محصولات به‌صورت گروهی از وب‌سرویس اقدام نمایند.
4- ایجاد و به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات محصول
• مدل داده‌ جهانی GS1
مدل داده جهانی GS1 (GDM⁵) به صاحبان کسب‌وکارها کمک می‌کند تا از محتوای محصول خود برای یک تجربه خرید یکپارچه در هر کانال استفاده کنند. با ساده‌سازی و هماهنگ کردن تبادل داده‌های محصول در سراسر جهان، مدل داده جهانی GS1 کارایی عملیاتی را برای صاحبان برند و خرده‌فروشان افزایش می‌دهد و دقت و کامل بودن داده‌ها را برای مصرف‌کنندگان بهبود می‌بخشد.
هدف از مدل داده جهانی GS1 ساده کردن و هماهنگ کردن تبادل داده‌های اصلی است. مدل داده جهانی مجموعه‌ای از ویژگی‌های اساسی موردنیاز برای مدیریت یک محصول در طول چرخه عمر آن همانند: مانند: فهرست کردن، سفارش دادن، جابه‌جایی، انبارکردن، فروش را شناسایی و تعریف می‌کند.
• مزایای مدل داده جهانی GS1
• مصرف‌کنندگان از تجارب خرید یکپارچه بهره‌مند خواهند شد زیرا مدل داده جهانی GS1 دردسترس‌بودن، کامل بودن، دقت و به‌موقع بودن اطلاعات محصول را بهبود می‌بخشد.
• پیداکردن محصول مناسب را در اینترنت آسان‌تر می‌کند.
• باز فراخوانی و مرجوع شدن محصولات به دلیل اطلاعات ناقص یا اشتباه را کاهش می‌دهد.
• سرعت دسترسی به محصولات جدید و منحصربه‌فرد را افزایش می‌دهد.
• به ارائه تجربیات و پیشنهادهای شخصی کمک می‌کند.
• صاحبان برند و خرده‌فروشان از افزایش بازده عملیاتی بهره‌مند خواهند شد زیرا مدل داده جهانی GS1 اشتراک‌گذاری داده‌های محصول باکیفیت را در بین شرکای تجاری آسان‌تر می‌کند.
• 30 تا 60 درصدی تلاش برای تبادل داده را کاهش می‌دهد.
• مدیریت داده‌ها و کنترل کیفی را ساده‌سازی می‌کند.
• فرصت‌ها برای استفاده از تجزیه‌وتحلیل‌های پیشرفته را به حداکثر می‌رساند.

5- لینک دیجیتال GS1 (Digital Link GS1)
مصرف‌کنندگان امروزی محصولات را با استفاده از گوشی‌های هوشمند خود اسکن می‌کنند تا در مورد آنچه می‌خواهند بخرند تحقیق کنند یا در مورد چیزهایی که به‌تازگی خریده‌اند بیشتر بدانند. به دلیل عدم استانداردسازی و کنترل، اسکن موبایل از بارکدهای UPC⁶ معمولاً نتایج غیرقابل‌اعتماد و نادرستی به همراه دارد. برای رفع نیاز خریداران به اطلاعات بیشتر، برخی از تولیدکنندگان با افزودن کدهای QR روی بسته‌هایی که مصرف‌کنندگان را به اطلاعات بیشتر محصول مرتبط می‌کند، کار را شروع کرده‌اند. اگرچه این بارکدها مصرف‌کنندگان را به سمت محتوایی که توسط برند تهیه می‌شود هدایت می‌کنند، اما این نمادهای اضافی فضای ارزشمند روی بسته محصولات را به خود اختصاص می‌دهند. علاوه بر این، بارکدهای اضافی باعث سردرگمی هنگام اسکن در زمان پرداخت صورت‌حساب خرید می‌شوند. مشاهده چندین کد بر روی برچسب محصول به طور فزاینده‌ای رایج است. این موضوع به‌خاطر این است که هر یک از آن‌ها برای یک هدف واحد مانند عملیات زنجیره‌تأمین، نقطه فروش (POS)، اطلاعات گسترده مصرف‌کننده و انجام امور تبلیغاتی در آنجا قرار می‌گیرد که باعث می‌شود فضای زیادی را بر روی بسته اشغال نموده و مصرف‌کننده و کارکنان را گمراه نماید. در برخی موقعیت‌ها مانند سالن عمل بیمارستان، سردرگمی در مورد اینکه کدام کد باید اسکن شود، می‌تواند عواقب جدی داشته باشد. استاندارد لینک دیجیتال GS1 ، یک کد واحد را قادر می‌سازد تا عملکردهای متعددی را چه به‌صورت آنلاین و چه به‌صورت آفلاین انجام دهد و نیاز به کدهای متعدد روی بسته را کاهش می‌دهد.

در آینده نزدیک، بارکدهای استاندارد جدید GS1 و حامل‌های داده، تجربه خرید را برای مصرف‌کنندگان در سراسر جهان افزایش می‌دهد و درعین‌حال وفاداری به نام تجاری، قابلیت ردیابی و کارایی را بهبود می‌بخشد. لینک دیجیتال به یک بارکد 2 بعدی اجازه می‌دهد به‌عنوان یک بارکد عملکرد نقطه فروش را انجام دهد و همچنین به‌عنوان یک آدرس سایت مبتنی بر وب برای مصرف‌کننده رفتار کند تا تجربه مصرف‌کننده را بهبود بخشد.

1-5- لینک دیجیتال GS1 چه چیزی را به کسب‌وکار خرده‌فروشی ارائه می‌دهد؟
لینک دیجیتال GS1 به بهبود ایمنی و کارایی در عملیات خرده‌فروشی‌ها کمک می‌کند و این امکان را برای آن‌ها فراهم می‌کند که:
• محصولات فراخوان شده، تاریخ مصرف گذشته یا تقلبی را در انبار و محل فروش علامت‌گذاری می‌کنند.
• به طور خودکار به محصولاتی که به تاریخ انقضا نزدیک یا گذشته است تخفیف می‌دهند.
• مدیریت بازده مؤثرتری را انجام می‌دهد و تجربه بهتری برای مصرف‌کننده ارائه می‌دهند.
• فرآیندهای‌به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات کالا برای کسب‌وکارهای خرده‌فروشی را بهبود می‌بخشد.
2-5- لینک دیجیتال GS1 چگونه کار می‌کند؟
مصرف‌کنندگان یک بارکد را با گوشی‌های هوشمند خود اسکن می‌کنند، سپس کارمندان بخش خرده‌فروشی نیز همان کد را در انبار یا محل فروش اسکن می‌کنند. در هر دو مورد، بارکد فعال شده تحت وب کاربر را به هویت محصول هوشمند در فضای ابری هدایت می‌کند. بر اساس آن هویت محصول هوشمند، کارمند یا مصرف‌کننده به سمت انواع محتوا و خدمات دیجیتال هدایت می‌شود تا ایمنی و تجربه را افزایش دهد.

به طور خاص، در مراقبت‌های بهداشتی، استاندارد “پیوند دیجیتال GS1” به تقویت ابتکار یک بارکد کمک می‌کند. به این معنا که تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان و بیمارستان‌ها همچنان از بارکد برای اهداف مختلف مانند قابلیت ردیابی و اسکن نقطه مراقبت استفاده خواهند کرد. بااین‌حال، اکنون با لینک دیجیتال GS1 ، آن‌‎ها این فرصت را دارند که از یک بارکد برای دسترسی به اطلاعات دیجیتالی محصول استفاده کنند.
6- شبکه جهانی همگام‌سازی داده‌ها (GDSN GS1⁷) (بزرگ‌ترین شبکه داده محصول در جهان)
شبکه جهانی همگام‌سازی داده‌ها برای هر شرکتی، در هر بازاری، امکان به اشتراک گذاشتن اطلاعات محصول باکیفیت بالا به‌صورت یکپارچه فراهم می‌کند. زیرا شرکت‌ها در هراندازه به یک چیز نیاز دارند، اطلاعات به‌موقع و قابل‌اعتماد محصول، تا در نهایت به نفع مصرف‌کنندگان باشد.
1-6- شبکه جهانی همگام‌سازی داده‌ها چگونه کار می‌کند؟
با شبکه جهانی همگام‌سازی داده‌ها، محتوای محصول باکیفیت بالا به‌صورت خودکار آپلود، نگهداری و به اشتراک گذاشته می‌شود و اطمینان حاصل می‌کند که شرکای تجاری دسترسی فوری به جدیدترین و کامل‌ترین اطلاعات موردنیاز برای تبادل محصولات در بازارهای محلی و جهانی دارند. هر شرکتی که نیاز به ارسال یا دریافت اطلاعات محصول دارد، می‌تواند با عضویت در یک مجموعه‌داده، از مزایای شبکه جهانی همگام‌سازی داده‌ها استفاده کند. مجموعه‌داده‌ها به شرکت‌ها این امکان را فراهم کرده، محتوای محصول خود را تنظیم کرده و آن را با تمام شرکای تجاری خود همگام‌سازی کند، بنابراین می‌تواند داده‌های قابل‌اعتماد را برای همه بازارها به طور هم‌زمان وصل کند.
2-6 – شبکه جهانی همگام‌سازی داده‌ها چه مزایایی را به برندها و خرده‌فروشان ارائه می‌کند؟
• همگام‌سازی کارآمدتر با پایگاه‌داده‌های شرکای تجاری.
• مطابقت آسان با استانداردهای داده برای همه شرکای فروش.
• قابلیت مشاهده و ردیابی بهتر اطلاعات.
• کاهش تلاش‌های مدیریت داده.

7- نتیجه‌گیری
از 50 سال پیش تاکنون استانداردهای سازمان جهانی GS1 همانند کدهای یک‌بعدی باعث تحول در صنعت خرده‌فروشی و مکانیزه کردن فرایند فروش شد که این مکانیزه کردن فروش این امکان را فراهم نمود تا کسب‌وکارها بتوانند محصولات خود را در حجم وسیع و ابعاد گسترده به فروش برسانند. باتوجه‌به گستردگی و حجم وسیع صنعت خرده‌فروشی در سطح جهان نیاز به ردیابی محصولات، تأیید اصالت و پیدا نمودن محصولات اصلی برای اجزای زنجیره‌تأمین، انجام امور بازاریابی، ارائه اطلاعات محصولات به مصرف‌کننده نهایی (با توجه تنوع بالا محصولات)، پیدا نمودن تأمین‌کنندگان یک محصول بسیار اهمیت یافت که با استفاده از نوآوری‌های و استانداردهای سازمان جهانی GS1 همچون بارکدهای دوبعدی، سرویس صحه‌گذاری استاندارد، مدل داده جهانی، لینک دیجیتال، شبکه جهانی همگام‌سازی داده‌ها می‌توان به آ‌ن‌ها پاسخ داد.

8- منابع

[1] https://www.gs1.org/industries/retail
[2] https://www.gs1.org/standards/barcodes
[3]https://www.gs1.org/industries/retail/2D-barcodes
[4]https://www.gs1.org/services/verified-by-gs1
[5]https://www.gs1.org/standards/gs1-global-data-model
[6]https://www.gs1.org/standards/gs1-digital-link

[7] https://www.gs1.org/services/gdsn
1 Global Language of Business
2 Global Trade Item Number
3 Universal Product Code
4 European Article Number
5 Global Data Model

6 کد UPC یک نماد بارکد است که به طور گسترده در سراسر جهان برای ردیابی اقلام تجاری در فروشگاه ها استفاده می شود.

7 Global Data Synchronisation Network