فصلنامه شماره 37 (بهار 1398)
واژه‌های كليدی
- مقدمه
مدیران و دست‌اندرکاران بخش بهداشت و درمان در سراسر دنیا، به‌منظور توسعه و پیشرفت این صنعت، علاوه بر انجام تحقیقات گسترده و کم‌نظیر علمی، ابداع شیوه‌های خلاقانه و نوین درمانی، به‌کارگیری تجهیزات پیشرفته و تربیت متخصصان کارآزموده و مجرب، از راهکارهای هوشمندانه مدیریتی و منطبق با استانداردهای بین‌المللی نیز برای ارتقای کمی و کیفی خدمات پزشکی استفاده می‌کنند تا علاوه بر خدمت‌رسانی بهتر به بیماران، سود عملیاتی بیمارستان یا مرکز درمانی مجموعه تحت مدیریت خود را نیز افزایش دهند. همین امر منجر به ورود مفهوم جدید «بیمارستان هوشمند» به صنعت بهداشت و درمان شده است.
بیمارستان هوشمند، بیمارستانی است که با استفاده از ابزارهای پیشرفته و روش‌های مبنی بر فناوری اطلاعات، سه فرآیند اصلی ارائه خدمات، گردش اطلاعات و امور مالی خود را به‌گونه‌ای هوشمندانه مدیریت می‌کند و همین امر منجر به بهبود کیفیت ارائه خدمات به بیماران، کاهش هزینه‌ها، کاهش خطاهای انسانی و سیستمی، افزایش سرعت انجام امور، افزایش رضایت مشتریان، افزایش درآمد بیمارستان، افزایش امکانات نظارتی مدیران و ایجاد یک سیستم مدیریتی دقیق و کارآمد می‌شود.
پیشرفت تکنولوژی و دستیابی بشر به راهکارهای نوین مبتنی بر فناوری، موجب تغییر در شیوه‌های انجام امور و بهبودهای فراوان در زندگی انسان‌ها شده است. دراین‌بین، حوزه علم پزشکی و صنعت بهداشت و درمان، از پیشگامان توسعه در ابعاد علمی، تجربی و فناورانه محسوب می‌شود.
مزایای ایجاد بیمارستان هوشمند
مزایای عمومی برای مدیریت بیمارستان
- ایجاد بیمارستان هوشمند با به‌کارگیری فناوری اطلاعات و ابزارهای پیشرفته
- جلوگیری از ناهماهنگی‌ها، کاهش هزینه‌ها و حذف خطاهای انسانی
- افزایش سرعت، دقت و بهره‌وری در امور که منجر به افزایش سود می‌شود
- بهبود فرآیندهای اجرایی، بهبود گردش اطلاعات، بهبود گردش مالی
- امکان اتصال به سیستم‌های HIS و سیستم‌های جامع بیمارستانی
- نرم‌افزار تحت وب یکپارچه با اپلیکیشن موبایل (Android-IOS)
- سیستم مکان‌یابی و رهگیری آنی افراد و تجهیزات (RTIS)
- سیستم شناسایی و ضبط خودکار داده‌ها (AIDC)
- سیستم یکپارچه مدیریت اموال و تجهیزات مبتنی بر بارکد، دیتا ماتریس و RFID
مزایا برای بخش پذیرش
- امکان نوبت‌دهی آنلاین از طریق وب‌سایت، اپلیکیشن و کیوسک
- ارائه مچ‌بند هوشمند الکترونیکی یا کاغذی به بیمار و همراه بیمار
- امکان دریافت و ارسال پرونده الکترونیکی بیمار به سایر مراکز درمانی
- برقراری ارتباط با سایر بخش‌ها به‌صورت کاملاً سیستمی و یکپارچه
- جلوگیری از ازدحام و نارضایتی بیمار و همراه
مزایا برای بخش ویزیت پزشک
- امکان ارائه نسخه الکترونیکی با امضای الکترونیکی پزشک
- امکان مراجعه به پرونده الکترونیکی ملی بیمار (GSRN)
- ثبت رخدادهای جدید در آن
- امکان ارتباط و تبادل اطلاعات بین پزشکان در مراکز درمانی مختلف درباره سوابق بیمار
مزایا برای داروخانه بیمارستان
- گزارش موجودی لحظه‌ای داروها و تجهیزات
- سیستم اطلاع‌رسانی نقطه سفارش دهی و سیستم مدیریت بازپرسانی قفسه‌ها
- ارتباط یکپارچه با انبار داروها و تجهیزات و داروخانه بخش‌های مختلف از طریق سیستم مدیریت لجستیک داخل بیمارستان
- ارسال نسخه تجویزی پزشک و سایر نیازمندی‌های بخش‌های مختلف به‌صورت کاملاً سیستمی
- جلوگیری از ازدحام با کمک سیستم مدیریت نوبت‌دهی
مزایا برای بخش جراحی
- اطمینان از استریل بودن مجموعه ابزار موردنیاز یک عمل
- جلوگیری از گم‌شدن یا جابجایی تجهیزات و ابزارهای اتاق عمل
- از پیش آماده بودن ابزار موردنیاز هر عمل، بدون بروز نقص و خطا
مزایا برای بخش بستری
- تضمین سلامت بیمار از طریق سیستم 5R (داروی درست، زمان درست، دوز درست، روش درست، بیمار درست)
- امکان مدیریت و کنترل داروهای موردنیاز هر بیمار در سطح تک‌دوز یا در سطح بسته‌بندی
- امکان ارتباط یکپارچه با داروخانه بیمارستان و درخواست دارو و تجهیزات
- امکان مدیریت همراهان بیمار از طریق مچ‌بند هوشمند همراهان
مزایا برای حوزه لجستیک و تأمین و تدارکات
- تغییر فرآیندهای مدیریت موجودی و کنترل انبار از حالت سنتی به حالت هوشمند
- اطلاع آنی و آنلاین بخش سفارش از میزان موجودی لحظه‌ای تمامی داروها و تجهیزات در انبار و اطلاع از نزدیک شدن به نقطه سفارش جهت به‌روزرسانی انبار
- اطلاع لحظه‌ای و آنلاین مسئول انبار و وضعیت سفارش‌های در حال تحویل و زمان دقیق تحویل
- سیستم هوشمند مدیریت مصرف داروها و تجهیزات بر اساس تاریخ‌مصرف (FIFO) و جلوگیری از نزدیک شدن به تاریخ انقضاء یا منقضی شدن تاریخ‌مصرف داروها و تجهیزات
- سیستم ارتباط با شرکتهای توزیع و پخش برای سفارش دهی دارو و تجهیزات
مزایایاستفاده از استانداردهای GS1 در بیمارستان‌های هوشمند
- فناوری و هوشمندی:
به‌جای فرآیندهای دستی و کاغذی، از رایانه‌ها، تبلتها و تجهیزات متصل به اینترنت استفاده می‌شود؛ بنابراین دقت در فرآیندها بالا می‌رود، خطاها کاهش می‌یابد و امور مختلف به‌سادگی، با سرعت، دقیق و به شیوه‌ای کم‌هزینه و بسیار هوشمندانه انجام می‌شود.
- یکپارچگی و سهولت:
تمامی بخش‌های بیمارستان به‌صورت کاملاً یکپارچه باهم در ارتباط هستند و اطلاعات، به‌صورت سیستمی بین بخش‌های مختلف تبادل می‌شود. به همین دلیل، همه‌چیز ساده و روان انجام می‌شود و بیماران و همراهان آن‌ها و پرسنل دچار سردرگمی نمی‌شوند.
- ردیابی و مکان‌یابی:
با استفاده از سیستم مکان‌یابی آنی RTLS، شناسایی دقیق مکان حضور پرسنل، بیماران و تجهیزات ممکن می‌شود؛ بنابراین، همه پرسنل به‌راحتی در دسترس هستند، پرستاران در رسیدگی به بیمار دچار مشکل نمی‌شوند و هیچ‌یک از ابزارها و تجهیزات گم نمی‌شوند.
- دقت و شفافیت:
همه فعالیت‌ها به‌دقت در سیستم ثبت می‌گردد و تاریخچه رخدادها قابل‌بررسی و بازیابی است، به همین دلیل، امکان نظارت دقیق و کنترل کامل برای مدیران بیمارستان فراهم است.
- نوآوری و به‌روز بودن:
استفاده از فناوری بی‌سیم RFID برای مدیریت اموال، به‌کارگیری دستبند هوشمند برای بیمار، استفاده از دیتا ماتریس برای مدیریت تجهیزات، ایجاد پرونده الکترونیکی بیمار، امکان نوبت‌دهی آنلاین، کاربرد نرم‌افزارهای تحت وب و اپلیکیشن های موبایل و تبلت، سیستم انبارداری دقیق برای داروخانه ها و انبار تجهیزات ایجاد یک فضای درمانی مدرن و به‌روز را تداعی می‌کند.
- امنیت و سلامت:
با کمک سیستم ردیابی GS1 می‌توان مطمئن شد که داروی صحیح، در زمان صحیح، با دوز صحیح و به شیوه‌ای صحیح به بیمار صحیح (5R) ارائه می‌شود. با این شیوه احتمال خطا در عملیات درمانی به صفر نزدیک می‌شود، امنیت و سلامت بیمار تضمین می‌گردد.
- انطباق با استانداردهای بین‌المللی:
بیمارستان هوشمند، استانداردهای بین‌المللی را رعایت می‌کند و برای انجام بهتر امور و کارایی و کارآمدی بیشتر، به رهنمودها، تجربیات و یافته‌های بین‌المللی که در سیستم استانداردهای جهانی GS1 ذکرشده، پایبند است.
کاربرد استانداردهای GS1 در بیمارستان‌های هوشمند
قابلیت ردیابی و افزایش ایمنی بیمار
بارکدهای GS1، بیمار، کالاهای پزشکی، تجهیزات و کادر درمانی را دقیقاً شناسایی می‌کند. با اسکن کردن بارکدها اطلاعات صحیح به‌صورت خودکار به سیستم اطلاعاتی واردشده و موجب بهبود ایمنی بیمار می‌شود. همچنین با ایجاد زمان بیشتر برای مراقبت از بیمار کارایی عملکرد کادر درمانی را افزایش می‌دهد.
افزایش امنیت با بارکدهای GS1
استفاده از بارکدهای GS1 به شفافیت در زنجیره تأمین کالا و افزایش سرعت ردیابی داروها و تجهیزات پزشکی کمک می‌کند. این شفافیت موجب می‌گردد تا کالاهای ضروری در مواقع لزوم در دسترس باشد. افزایش امنیت و صرف زمان بیشتر توسط کارمندان در مراقبت از بیماران از دیگر مزایای استفاده از این بارکدهاست.
افزایش کارایی و صرفه‌جویی اقتصادی
در اختیار داشتن اطلاعات کامل و دقیق در سیستم اطلاعاتی، حقوق بیمار را تضمین کرده و سبب بهبود کیفیت خدمت‌رسانی می‌شود. ضبط خودکار این اطلاعات، بیمارستان را در ارائه عملکردی کارآمد توانمند می‌سازد. همچنین به‌واسطه اجرای این استانداردها در هزینه‌ها به میزان زیادی صرفه‌جویی خواهد شد.
کاهش خطاهای پزشکی
بارکدهای GS1 کادر درمانی را قادر می‌سازد تا با کاهش خطاهایی که به‌واسطه ورود دستی اطلاعات ایجاد می‌شود، امنیت بیماران را بهبود بخشد. افراد متخصصی که اسکن بارکدها را به فرآیندهای بالینی خود وارد کرده‌اند، تأثیر مثبت این استانداردها را بر فرآیندهای مراقبت از بیمار تأیید می‌کنند.
خودکار سازی فرآیندها
بارکدهای GS1 با حذف فعالیت‌های غیرضروری این امکان را برای کادر درمانی فراهم می‌کند تا زمان بیشتری را به مراقبت از بیماران اختصاص دهند.
بارکدهای GS1 فرآیندها را خودکار کرده و بررسی‌های بیشتری را برای برقراری امنیت بیماران انجام می‌دهد.
ایجاد زبان مشترک
بارکدهای GS1 زبان مشترکی را در کل زنجیره تأمین بین تمام سیستم‌های اطلاعاتی، از تولیدکننده تا سیستم مدیریت موجودی داروخانهها، ایجاد می‌کند. این تعامل سبب مدیریت کارآمد هزینه‌ها و منابع همچنین امنیت بیمار می‌شود.
شناسایی منحصربه‌فرد
بارکدهای GS1 بر روی تمامی سطوح بسته‌بندی دارو، از کوچک‌ترین تا بزرگ‌ترین واحد آن، نصب می‌شود و کالا را به‌گونه‌ای منحصربه‌فرد شناسایی می‌کند. اسکن خودکار، این اطمینان را ایجاد می‌کند تا اطلاعات موجودی به‌گونه‌ای دقیق در دسترس باشد. همچنین مدیریت مؤثر زنجیره تأمین و فراخوانی کالاها را موجب می‌شود.
مأموریت GS1 در حوزه بهداشت و درمان
سازمان جهانی GS1 استانداردهای پیشرو در صنعت پزشکی ارائه کرده است که بر اساس نیازها و ابتکارات جامعه پزشکی بناشده است. GS1 در حوزه بهداشت و درمان مجموعه استانداردهای کاربردی ایجاد کرده است که تمامی سرمایه‌گذاران حوزه سلامت اعم از شرکتهای دارویی، تولیدکنندگان ابزارآلات پزشکی، عمده‌فروشان و شرکتهای پخش، بیمارستانها، داروخانهها، شرکتهای حملو نقلی،
نهادهای نظارتی و دولتی و انجمن‌های مرتبط را تحت پوشش قرار می‌دهد. مأموریت GS1 در بخش بهداشت و درمان ارتقا ایمنی بیمار با توسعه و اجرای موفق استانداردهای صنعت پزشکی و افزایش کارایی زنجیره تأمین این حوزه است. باوجود چالش‌هایی در زنجیره تأمین بهداشت و درمان مانند:
- خطاهای دارویی
- جعل و تقلب دارو و وسایل پزشکی
- پیچیدگی ردیابی کالاهای پزشکی
- کند شدن روندها در زنجیره تأمین حوزه بهداشت و درمان
بسیاری از سازمان‌های موفق در حوزه بهداشت و درمان با استفاده از راه‌حل‌های ارائه‌شده توسط استانداردهای GS1 توانستند بر بسیاری از چالش‌های عنوان‌شده غلبه کرده و نگرانی‌هایی چون تضمین ایمنی بیمار و ارتقاء بازدهی زنجیره تأمین را از بین ببرند.
چشم‌انداز استاندارهای GS1 در حوزه بهداشت و درمان
- حفظ جان بیماران و جلوگیری از معلولیت با اجرای استاندارد جهانی در تمام سطوح زنجیره تأمین
- جلوگیری از ورود و انتشار داروهای تقلبی
- کاهش هزینه‌های حوزه بهداشت و درمان
- جلوگیری از اشتباهات دارویی با استفاده از بارکد اسکنرها
- بهبود کیفیت خدمات در واحد مراقبت‌های پزشکی
- شناسایی منحصربه‌فرد ابزارهای پزشکی
- شناسایی و ایجاد قابلیت ردیابی محصولات دارویی
- ایجاد کاتالوگ الکترونیکی محصولات
معرفی کدهای بین‌المللی GS1 برای هوشمند سازی بیمارستان
- ارائه دستبند به بيمار با دیتا ماتریس
- اسكن در كنار تخت بيمار (Bedscanning)
- اختصاص كد GTIN به اقلام دارويي و پزشكي
- اختصاص كد GSRN به بيمار، كادر پزشكي و ارائه‌دهندگان خدمات
- اختصاص كد GLN به مكان‌هايي كه خدمات پزشكي در آن صورت مي‌گيرد.
- نتیجه‌گیری
استفاده از بارکدهای GS1 به شفافیت در زنجیره تأمین کالا و افزایش سرعت ردیابی داروها و تجهیزات پزشکی کمک می‌کند. این شفافیت موجب می‌گردد تا کالاهای ضروری در مواقع لزوم در دسترس باشد. افزایش امنیت و صرف زمان بیشتر توسط کارمندان در مراقبت از بیماران از دیگر مزایای استفاده از این بارکدهاست.
صاحب امتياز